Hàng ngàn sinh viên trong nước ra trường khó kiếm được việc làm. Hàng
trăm sinh viên tốt nghiệp ở nước ngoài về không tìm được việc làm có thu
nhập tương xứng với đầu tư của gia đình. Trước hiện tượng đó, nhiều
người lên tiếng, “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, nghĩa là, “Lỗi tại các
em trước!” Tuy vậy, xét trên khía cạnh xã hội, các em không có lỗi
gì, từ quan sát và trải nghiệm dưới đây.
Nước Nhật trước khi đầu hàng quân Đồng Minh năm 1945, dưới thời Minh
Trị Thiên Hoàng đã phát triển công nghiệp rất vững chắc. Nước Nhật sau
thế chiến đã phục hồi nhanh chóng và trở thành đại cường quốc về công
nghiệp. Ngày nay, nhìn lại lịch sử, chúng ta thấy rằng, không chỉ có ý
chí quyết tâm làm giàu, người Nhật sau khi thua trận vẫn còn tri thức
nền tảng và kỹ năng quản trị làm vốn để biến đổi đất nước từ đổ nát
thành quốc gia tiên tiến hàng đầu của thế giới trong nhiều thập kỷ qua.
Đài Loan thời trước 1945 là thuộc địa của Nhật. Việc đưa người Đài
Loan sang Nhật làm trong các công xưởng rất phổ biến. Nhờ vậy, sau khi
Đài Loan được trao trả độc lập và trở thành một lãnh thổ được sự bảo hộ
của đồng minh, người Đài Loan đã có cơ hội nhận được nguồn tài chính dồi
dào từ chương trình tái thiết sau Chiến tranh Thế giới thứ II (kế hoạch
Marshall của Mỹ) và kế thừa tri thức nền tảng từ thời thuộc địa để xây
dựng nền sản xuất công nghiệp tiên tiến như ngày nay. Rất nhiều ông chủ
Đài Loan có thể bắt đầu khởi nghiệp lập xưởng sản xuất từ kinh nghiệm
học hỏi của họ ở Nhật Bản.
Hàn Quốc sau chiến tranh Triều
Tiên trở thành đồng minh thân cận của Mỹ. Các ông chủ nhỏ của nước này
bắt đầu khởi nghiệp từ làm thuê cho người Mỹ. Qua vài thập kỷ, một số
công ty như thế trở thành các tập đoàn công nghiệp lớn và có quy mô quốc
tế. Giới trẻ Hàn Quốc ngày nay, không chỉ có cơ hội tìm việc ở trong
nước mà còn tham gia quản lý, kinh doanh cùng với các tập đoàn này trên
thế giới.
Kinh tế phát triển, việc tạo điều kiện giao thương
giữa Mỹ, Nhật, Hàn Quốc và Đài Loan cũng như với các quốc gia Âu Châu đã
giúp cho giới trẻ các nước này tiếp thu trực tiếp nền giáo dục tiên
tiến. Lớp trẻ Nhật, Đài Loan, Hàn Quốc sau khi tốt nghiệp ra trường
hoặc du học về nước họ đã có ngay môi trường để ứng dụng kiến thức nền
tảng vào thực tế kinh doanh, sản xuất ở xứ mình. Chẳng hạn, ở Khu công
nghiệp Maoli, một kỹ sư hóa Đài Loan sau khi tốt nghiệp ở Mỹ về đã đứng
ra chủ trì xây dựng một xưởng hóa chất cho cha mình. Nhiều bạn trẻ Hàn
Quốc, Đài Loan ngày nay, sau khi tốt nghiệp hoặc du học ở Mỹ, châu Âu về
đã có môi trường kinh doanh để sử dụng các kỹ năng Marketing, Tài chính
quốc tế, kể cả khả năng ngoại ngữ để lên các chương trình tiếp thị hàng
hóa hay đầu tư của gia đình hay cho ca1cn công ty ra khắp thế giới,
sang tận Nam Phi và Châu Mỹ La Tinh.
Còn con cái chúng ta thì
sao? Chúng ta bước ra khỏi chiến tranh từ 1975, nhưng đến 1985 mới có
thể bắt đầu mở cửa ra thế giới bên ngoài. Đến tận năm 2000 chúng ta mới
chính thức bắt đầu có các doanh nghiệp cổ phần. Năm 2006 chúng ta mới
có doanh nghiệp niêm yết. Rõ ràng, sau khi tốt nghiệp, con cái chúng ta
chưa có môi trường kinh doanh để tham gia làm chủ mà chỉ mới có cơ hội
làm thuê. Chúng ra có bao nhiêu doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài để
các em có thế tham gia như các nước Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan…? Việc
chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước hiện nay vẫn rất ì ạch, và quy hoạch
cán bộ trong khu vực doanh nghiệp nhà nước vẫn còn nặng về cơ chế, chính
sách… khiến cho giới trẻ càng khó kiếm cơ hội để tham gia vào hoạt động
quản lý doanh nghiệp. Hiện nay, đã bắt đầu có một số bạn trẻ 8x sau khi
du học trở về có cơ hội làm việc trong môi trường doanh nghiệp tư nhân,
tham gia quản lý cho chính gia đình của mình. Nhưng nhìn chung, đại đa
số doanh nghiệp tư nhân của chúng ta vẫn còn hạn chế về quy mô và tầm
vóc. Trước hoàn cảnh đó, các em sau khi tốt nghiệp trong nước cũng như
nước ngoài về chỉ có một lựa chọn khá phổ biến, đi làm thuê cho các tổ
chức kinh tế, tài chính hay các công ty có yếu tố nước ngoài. Đứng
trước tình trạng kinh tế trì trệ khiến cho doanh nghiệp nhà nước gặp khó
khăn, doanh nghiệp tư nhân thua lỗ, phá sản rất nhiều, đổ lỗi cho con
cháu chúng ta thật chưa khách quan, nếu không nói là chưa đúng?
No comments:
Post a Comment