Con hư tại cha mẹ

Ắt hẵn chúng ta ai cũng biết chuyện Mạnh Tử nhờ mẹ khéo dạy dỗ mà nên người trong Liệt Nữ truyện. Người mẹ đã dời nhà ba lần từ khu vực nghĩa địa, đến chợ, rồi cuối cùng đến trường học. Bà còn làm gương cho con về tính trung thực, tinh thần cần cù, , thái độ nhẫn nại, khắc phục khó khăn gian khổ để học tập và trở thành đại hiền triết. Nói chung, "Dạy con từ thuở còn thơ", cha mẹ là tấm gương sống, luôn nỗ lực tìm ra môi trường sống thích hợp để con cái thực hành những thói quen tốt, trở thành những người đức hạnh mong muốn về sau.

Thế nhưng, ở xã hội nước ta hiện nay, chuyện chạy trường mẫu giáo cho con, chuyện thi hộ, mua bằng, xin điểm trong giáo dục gần như trở thành tập quán xã hội. Chuyện hối lộ để mua vị trí làm việc, thậm chí chuyện quan chức dùng bằng dõm để thăng tiến, chuyện doanh nhân làm từ thiện nhưng nợ nông dân bạc tỉ… xãy ra nhan nhãn. Trách nhiệm xuất phát từ các đấng cha mẹ.

Một người bạn đang công tác trong ngành giáo dục đã nhận định, “Chúng ta đã quen thuộc với những thói hư tật xấu trong xã hội đến nỗi không còn phân biệt được đâu là đúng, đâu là sai trái để chỉ dạy cho con cái.”

Nhớ lại, lúc con tôi còn học cấp hai, vì muốn cho cháu được chuyển trường sang một nơi có chương trình trao đổi văn hóa với Singapore, tôi đã thay mặt cháu viết thư cho thầy hiệu trưởng.  Trong thư nêu bật các ưu điểm cá nhân của cháu để dễ thuyết phục. Tôi còn nhớ, cháu đã không ký đơn khi tôi viết rằng nó là một thành viên của đội bóng chuyền của nhà trường. Nó yêu cầu tôi sửa lại, “là một cổ động viên tích cực” mới ký đơn.  Tương tự như thế, một người bạn khác kể rằng, khi đưa con đến một khu vui chơi của trẻ bên Mỹ, vì thấy con mình thấp, nhỏ nhắn, nên khi được hỏi con bà bao nhiêu tuổi, bà nói rằng cháu 12 tuổi để khỏi phải mua vé vào cửa. Đứa trẻ nghe câu trả lời đã không chịu đi vào, yêu cầu mẹ mua vé, vì nó đã 15 tuổi.

Không những không phân biệt sai trái, chúng ta đôi khi còn quên cả những thói quen tốt được dạy dỗ và làm quen từ nhỏ. Vừa qua, khi đến Đà Lạt, tôi rất ngạc nhiên vì thấy người bạn hẹn gặp đang đi đến cổng khách sạn bỗng dừng lại. Tôi ngơ ngác không hiểu tại sao. Chợt thấy một đám ma đang đi ngang trước nhà thờ, tôi mới chợt hiểu rằng ngày còn nhỏ, chúng tôi được dạy, mỗi khi thấy đám ma đi qua phải dừng lại ngã mũ chào vĩnh biệt người chết.  Ước gì con cái chúng ta lại sống trong một môi trường như thế.