Về thăm Huế lần này, đi đâu tôi cũng gặp những lời than thở về sự phát triển kinh tế của Thừa Thiên Huế. Nhiều người quan sát sự phát triển của thành phố Đà Nẵng rồi nhìn lại thành phố của mình và so sánh. Một anh bạn nói, “Tôi chưa đi nước ngoài, chỉ nhìn các thành phố xứ người qua màn ảnh nhỏ, vô thăm thành phố Đà Nẵng, đi dọc bờ Sông Hàn, tôi thấy Đà Nẵng đâu có khác gì các thành phố bên châu Âu?” Một người bạn khác ở tuổi trung niên liên đới sự phát triển của Huế và vấn đề phong thủy, anh nói “Huế ngày nay dường như đã hết linh khí để phát triển.” Nghe nói thế tôi liên tưởng đến nhận xét gần đây của một cán bộ lão thành về nghỉ hưu ở Huế, ông nói, “So với Đà Nẵng và một số thành phố khác, Huế hiện nay “sạch-sành-sanh”, nói theo tiếng địa phương nghĩa là không có ai đại diện ở trung ương để đỡ đần cho Huế.
Băn khoăn về tương lai của Huế đã vơi đi khi những ngày sau đó tôi gặp một vài người bạn khác ở Huế. Những người này, tuy đang đối mặt với rất nhiều thách thức, họ vẫn nung nấu quyết tâm tìm ra những đòn bẩy để Huế phát triển.
1. Phát triển chậm để bảo tồn bản sắc cho Huế:
Tại phòng chờ Sân bay Phú Bài trên đường trở về Thành phố Hồ Chí Minh, tôi gặp một người bạn Mỹ công tác rất nhiều năm ở Việt Nam. Nghe tôi hỏi về lý do chuyến đi của anh đến Huế, anh cho biết mình sắp rời Việt Nam. Anh đã đi thăm thủ đô Hà Nội để chào một số bạn bè và quyết định dành một ngày thăm Huế. Ông nghĩ gì về thành phố Huế? Tôi hỏi. “Huế bây giờ khác xưa nhiều lắm. So với quang cảnh tĩnh lặng của những năm 1994 và 1997 khi tôi đến đây, đường phố ở Huế ngày nay có rất nhiều xe máy, ô tô.” Câu nói tiếp theo làm tôi sửng sốt, “Với tốc độ phát triển thế này, tôi e rằng một ngày kia Huế sẽ không còn giữ được bản sắc của mình." Dường như sợ tôi bắt đầu vặn hỏi về nhận xét này, anh bạn Mỹ nói liền một mạch so sánh Huế và các thành phố khác. Ở Việt Nam, rất ít đô thị còn giữ được bản sắc của mình. Hội An có bản sắc riêng của nó, nhưng Đà Nẵng thì không!” Anh nói tiếp, “Thành phố Hồ Chí Minh đang tự đánh mất bản sắc của mình, còn Bình Dương dù phát triển nhanh, nhưng không hề tạo ra một nét gì đặc sắc cả. Tôi mong Huế phát triển chậm lại để lãnh đạo của thành phố này có thời gian suy nghĩ chín chắn, Huế nên phát triển như thế nào mà vẫn bảo tồn được bản sắc riêng của mình.” Ý kiến có vẻ khác chiều nhưng không dễ để tranh luận. Tôi ước gì lúc này có ngay một bản quy hoạch của Huế trong những năm sắp tới để giới thiệu với anh bạn này chiến lược phát triển của lãnh đạo ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Tuy vậy, tôi cũng nêu một số nhận xét của cá nhân về quy hoạch của Huế qua những quan sát khi về thăm quê nhà. Theo tôi, hầu như nỗ lực mở rộng thành phố về phía Đông, vùng phường Vỹ Dạ, xã Phú Thượng đã phá hỏng nét cổ kính của vườn Huế xưa. Vườn Vỹ Dạ ngày xưa nổi tiếng với những câu thơ Hàn Mặc Tử (*)ngày nay không còn tìm thấy nữa! Việc nâng cấp đường 49(**) và làm cầu vượt sông Hương qua phía Bao Vinh dường như cũng không góp phần gì nhiều cho sự phát triển của khu vực này.Trái lại, đồng lúa An Cựu, nơi trồng giống lúa de dâng vua, đồng lúa làng Vỹ Dạ, Lại Thế, Ngọc Anh đã bị san lấp, nhường chỗ cho khu đô thị. Sự phát triển đô thị thiếu đồng bộ làm cho cảnh quan của vùng này thay đổi rất lớn. Theo sau sự phát triển này là vấn nạn ô nhiễm sông Như Ý và nạn ngập úng và ngập sâu các vùng ven sông Hương khu vực Vỹ Dạ vào mùa mưa lũ. Thật vậy, sự hình thành các thành phố, làng mạc dọc ven sông không phải là sự phát triển tự nhiên. Đồng lúa thuộc huyện Phú Vang và Hương Thủy nằm trong vùng trũng. Các đời vua nhà Nguyễn đã khai kênh làm thủy lợi dẫn nước từ sông Hương về tưới lúa. Các con kênh này cũng là hướng thoát lũ tránh ngập cho thành Huế vào mùa mưa. Vì thế, thay vì lấp ruộng xây thành phố, lẽ ra Huế cần giữ nguyên và nâng cấp các tuyến kênh, đường giao thông cũng như các khu cư dân dọc hai ven sông, hói, cha ông đã hình thành từ ngày mở đất. Tương tự, nếu mở rộng Huế về phía Nam, nối với Sân Bay Phú Bài, vùng đồi thấp ở Dạ Lê Thượng, các xã thuộc huyện Hương Thủy chạy dọc theo phía Tây của đường sắt rất lý tưởng để quy hoạch thành khu đô thị mới. Nền móng tốt, chi phí xây dựng sẽ được tiết giảm. Đất chật, người đông, trong bất cứ giải pháp quy hoạch nào, lấp ruộng lúa để xây thành phố không thể là giải pháp tốt cho Huế.
2. Huế và vấn đề bảo tồn văn hóa tâm linh. Một trong những việc phải làm khi về thăm quê đối với đa số người Huế nói riêng và người Miền Trung nói chung là viếng lăng mộ tổ tiên. Những năm qua, khi kinh tế có khá hơn, người Huế rất chăm lo xây lăng mộ cho tổ tiên, xây lại đình chùa, nhà thờ họ phái. Nhìn những nghĩa trang mênh mông, được xây cất vĩnh cữu, có thể nói lên rằng đời sống tâm linh là một phần rất quan trọng của con người xứ Huế. Hình như niềm hy vọng, lòng mong mỏi thoát khỏi đói nghèo cho thế hệ mai sau đã khiến cho người Huế chăm lo giữ gìn tôn tạo lăng mộ cho tổ tiên khi họ đang sống trong thời hiện tại. Một số làng, tộc họ ở Huế, sự hãnh diện về thành công của những người đang sống được thể hiện qua kiến trúc của đình chùa… Vì thế, không ít gia đình phải bán đất để có tiền làm nhà thờ, đình chùa cho bằng vai phải lứa với các nơi khác? Văn hóa tâm linh là một bộ phận không thể thiếu của văn hóa dân tộc. Khó ai có thể tranh luận đúng sai khi bàn về vấn đề này. Nhìn dưới góc độ kích cầu, việc xây dựng đền đài giúp tiêu thụ vật liệu xây dựng, tạo công việc làm cho một số bộ phận dân cư. Mặc khác, nếu không có công tác trùng tu lăng tẩm thành quách ở Huế những năm qua, lấy gì để Huế làm du lịch. Tuy vậy, về lâu dài, tập quán xây lăng đắp mộ cũng cần phải tính toán trong bối cảnh phải để dành quỹ đất cho sự phát triển các cơ sở kinh tế văn hóa của Huế trong tương lai. Hơn nữa, Huế cũng cần vốn để đầu tư cho những dự án hạ tầng này.
3. Giáo dục vẫn là nền tảng phát triển của Huế. Hè này người Huế bàn nhiều về giáo dục. Ngày 17 tháng 5, học sinh Hồ Ngọc Hân thuộc trường Cấp 3 Quốc Học Huế đã giành được vòng nguyệt quế trong cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia lần thứ 9. Thành tích này rất đáng tự hào và khâm phục. Chiến thắng này dường như giúp người Huế lấy lại sự tự tin về truyền thống học hành dường như đã bị mai một kể từ thời Lê Bá Khánh Trình, Lê Tự Quốc Thắng đoạt các giải toán quốc tế. “Học sinh ở Huế phải đào tạo tài năng từ nền tảng.” Một vị nguyên chủ tịch tỉnh Thừa Thiên Huế phấn kích giới thiệu dự án giáo dục Huế Star do nhóm của ông khởi xướng. Theo ông, một hệ thống từ nhà trẻ mẫu giáo, trường cấp 1, cấp 2, cấp 3 sẽ được đầu tư từng bước ở thành phố Huế. Nếu dự án này thành công, nó sẽ minh chứng cho ý kiến của rất nhiều chuyên gia quốc tế, khuyên Việt Nam giải quyết vấn đề chất lượng giáo dục bằng cách đầu tư vào giáo dục phổ thông chứ không phải tăng số lượng tiến sĩ ở cấp đại học. Chuyện thành công trong đầu tư giáo dục tư thục vẫn còn phía trước, nhưng những nỗ lực này rất đáng trân trọng, khi có không ít người đang than thở về con đường phát triển của Huế. Nhất là khi ở Huế còn có hiện tượng xây đình, chùa, lăng mộ nhiều hơn xây trường học. Chẳng hạn, một quan sát thật đáng buồn cho làng Ngọc Anh quê tôi, chỉ một đoạn đường vài trăm mét, ba nhà thờ Họ, hai nhà thờ Phái được xây cất lộng lẫy, uy nghi bên cạnh một trường mẫu giáo và trường cấp một tuyền toàng đến thảm hại. Lòng kính trọng tổ tiên hay tính sĩ diện đã khiến dân làng tôi hành xử với con cháu mình như thế? Phải chăng giáo dục là chuyện của nhà nước lo mà thôi? Vâng, nhìn vào mô hình phát triển giáo dục của các nước tiên tiến, nhà nước đầu tư vào giáo dục cơ sở là chủ yếu. Nhưng quy mô đầu tư lại phụ thuộc vào tiền đóng thuế của cộng đồng địa phương. Vì thế, để cho Huế phát triển bền vững, người dân quê tôi cần thay đổi cách suy nghĩ để lựa chọn sao cho đầu tư vào văn hóa tâm linh và đầu tư vào giáo dục có lợi cho tương lai con cháu mình.
4. Phụ nữ và sự phát triển của Huế. Có lẽ không quá cường điệu nếu nói rằng linh hồn cho sự phát triển của Huế thuộc về phái nữ. Huyền Trân Công Chúa đã trao mình cho Họ Chế để đổi đất về cho dân Việt hai châu Ô và Lý. Chúa Nguyễn nằm mộng thấy Tiên bà rồi cho xây chùa Thiên Mụ để đền ơn. Ngôi chùa này hiện nay trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng ở Huế. Không kể đến những điển tích phi thường về lịch sử như thế, chỉ riêng tài nấu nướng của phụ nữ cũng đủ tạo cho Huế một bản sắc để phát triển kinh tế du lịch không nơi nào sánh được. Xin kể chuyện món cá lóc hấp bầu của bà xã bạn tôi để minh chứng cho nhận xét này. Nghe tin tôi về Huế, một bạn học thời cấp ba gọi điện với một yêu cầu khá ngộ nghĩnh. “Ông đừng đi taxi, xe buýt! Hãy để tôi đón bằng xe máy và ghé qua nhà chơi. Bà xã đã chuẩn bị món cá lóc hấp bầu để tụi mình lai rai. Nghe nói đến món ăn này, tôi tưởng tượng ngay món ăn thỉnh thoảng vẫn thường hay thưởng thức ở Sài Gòn. Một trái bầu dài móc hết ruột, cắt dọc thân, cho vào bên trong một chú cá lóc nguyên con, đặt lên bếp ga nấu cho đến khi sôi mới được ăn. Bầu chấm với nước mắm nguyên chất pha vào ít hạt tiêu hoặc chấm tương chao. Nước chấm loại gì cũng đều rất tuyệt. Thế nhưng tô cá lóc hấp bầu ở Huế của bà xã ông bạn khiến tôi đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Quả bầu hình dạng cái hồ lô của Tề Thiên Đại Thánh được cắt bỏ phần đầu, chọn lấy phần bụng. Ruột quả bầu được lấy ra và cho vào nạc cá lóc thái mỏng đã đuợc xào qua với gia vị. Quả bầu hình tròn, những nụ nấm rơm cũng tròn điểm quanh thành những cánh hoa chạy theo vòng đồng tâm. Màu vàng của ớt phi mỡ, màu xanh của bầu, mầu trắng của củ hành, mầu xám vàng của nấm rơm. Chỉ mới nhìn đã thích mắt. Nhưng khi ăn vào bạn mới cảm nhận thêm vị ngọt của bầu, vị cay của ớt và mùi thơm của hành phi. Món cá lóc hấp bầu này giá thành chưa đến hai chục ngàn đồng so với món cá lóc hấp bầu Nam Bộ có giá cả trăm ngàn! Nói đến đây, ắt bạn không còn muốn tranh luận với tôi về tài nghệ chế biến thức ăn của đa số phụ nữ Huế. Và theo tôi, đây là linh hồn của sự phát triển cho Huế trong tương lai.
(*)Sao anh không về chơi Thôn Vỹ.
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc.
Lá trúc che ngang mặt chữ điền…
(**) Đường quân sự của Mỹ san ủi sơ sài sau 1968 để đề phòng khi tuyến Huế - Thuận An bị chặn.)
Thursday, June 11, 2009
Huế và vấn đề phát triển
Về thăm Huế lần này, đi đâu tôi cũng gặp những lời than thở về sự phát triển kinh tế của Thừa Thiên Huế. Nhiều người quan sát sự phát triển của thành phố Đà Nẵng rồi nhìn lại thành phố của mình và so sánh. Một anh bạn nói, “Tôi chưa đi nước ngoài, chỉ nhìn các thành phố xứ người qua màn ảnh nhỏ, vô thăm thành phố Đà Nẵng, đi dọc bờ Sông Hàn, tôi thấy Đà Nẵng đâu có khác gì các thành phố bên châu Âu?” Một người bạn khác ở tuổi trung niên liên đới sự phát triển của Huế và vấn đề phong thủy, anh nói “Huế ngày nay dường như đã hết linh khí để phát triển.” Nghe nói thế tôi liên tưởng đến nhận xét gần đây của một cán bộ lão thành về nghỉ hưu ở Huế, ông nói, “So với Đà Nẵng và một số thành phố khác, Huế hiện nay “sạch-sành-sanh”, nói theo tiếng địa phương nghĩa là không có ai đại diện ở trung ương để đỡ đần cho Huế.
Băn khoăn về tương lai của Huế đã vơi đi khi những ngày sau đó tôi gặp một vài người bạn khác ở Huế. Những người này, tuy đang đối mặt với rất nhiều thách thức, họ vẫn nung nấu quyết tâm tìm ra những đòn bẩy để Huế phát triển.
1. Phát triển chậm để bảo tồn bản sắc cho Huế:
Tại phòng chờ Sân bay Phú Bài trên đường trở về Thành phố Hồ Chí Minh, tôi gặp một người bạn Mỹ công tác rất nhiều năm ở Việt Nam. Nghe tôi hỏi về lý do chuyến đi của anh đến Huế, anh cho biết mình sắp rời Việt Nam. Anh đã đi thăm thủ đô Hà Nội để chào một số bạn bè và quyết định dành một ngày thăm Huế. Ông nghĩ gì về thành phố Huế? Tôi hỏi. “Huế bây giờ khác xưa nhiều lắm. So với quang cảnh tĩnh lặng của những năm 1994 và 1997 khi tôi đến đây, đường phố ở Huế ngày nay có rất nhiều xe máy, ô tô.” Câu nói tiếp theo làm tôi sửng sốt, “Với tốc độ phát triển thế này, tôi e rằng một ngày kia Huế sẽ không còn giữ được bản sắc của mình." Dường như sợ tôi bắt đầu vặn hỏi về nhận xét này, anh bạn Mỹ nói liền một mạch so sánh Huế và các thành phố khác. Ở Việt Nam, rất ít đô thị còn giữ được bản sắc của mình. Hội An có bản sắc riêng của nó, nhưng Đà Nẵng thì không!” Anh nói tiếp, “Thành phố Hồ Chí Minh đang tự đánh mất bản sắc của mình, còn Bình Dương dù phát triển nhanh, nhưng không hề tạo ra một nét gì đặc sắc cả. Tôi mong Huế phát triển chậm lại để lãnh đạo của thành phố này có thời gian suy nghĩ chín chắn, Huế nên phát triển như thế nào mà vẫn bảo tồn được bản sắc riêng của mình.” Ý kiến có vẻ khác chiều nhưng không dễ để tranh luận. Tôi ước gì lúc này có ngay một bản quy hoạch của Huế trong những năm sắp tới để giới thiệu với anh bạn này chiến lược phát triển của lãnh đạo ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Tuy vậy, tôi cũng nêu một số nhận xét của cá nhân về quy hoạch của Huế qua những quan sát khi về thăm quê nhà. Theo tôi, hầu như nỗ lực mở rộng thành phố về phía Đông, vùng phường Vỹ Dạ, xã Phú Thượng đã phá hỏng nét cổ kính của vườn Huế xưa. Vườn Vỹ Dạ ngày xưa nổi tiếng với những câu thơ Hàn Mặc Tử (*)ngày nay không còn tìm thấy nữa! Việc nâng cấp đường 49(**) và làm cầu vượt sông Hương qua phía Bao Vinh dường như cũng không góp phần gì nhiều cho sự phát triển của khu vực này.Trái lại, đồng lúa An Cựu, nơi trồng giống lúa de dâng vua, đồng lúa làng Vỹ Dạ, Lại Thế, Ngọc Anh đã bị san lấp, nhường chỗ cho khu đô thị. Sự phát triển đô thị thiếu đồng bộ làm cho cảnh quan của vùng này thay đổi rất lớn. Theo sau sự phát triển này là vấn nạn ô nhiễm sông Như Ý và nạn ngập úng và ngập sâu các vùng ven sông Hương khu vực Vỹ Dạ vào mùa mưa lũ. Thật vậy, sự hình thành các thành phố, làng mạc dọc ven sông không phải là sự phát triển tự nhiên. Đồng lúa thuộc huyện Phú Vang và Hương Thủy nằm trong vùng trũng. Các đời vua nhà Nguyễn đã khai kênh làm thủy lợi dẫn nước từ sông Hương về tưới lúa. Các con kênh này cũng là hướng thoát lũ tránh ngập cho thành Huế vào mùa mưa. Vì thế, thay vì lấp ruộng xây thành phố, lẽ ra Huế cần giữ nguyên và nâng cấp các tuyến kênh, đường giao thông cũng như các khu cư dân dọc hai ven sông, hói, cha ông đã hình thành từ ngày mở đất. Tương tự, nếu mở rộng Huế về phía Nam, nối với Sân Bay Phú Bài, vùng đồi thấp ở Dạ Lê Thượng, các xã thuộc huyện Hương Thủy chạy dọc theo phía Tây của đường sắt rất lý tưởng để quy hoạch thành khu đô thị mới. Nền móng tốt, chi phí xây dựng sẽ được tiết giảm. Đất chật, người đông, trong bất cứ giải pháp quy hoạch nào, lấp ruộng lúa để xây thành phố không thể là giải pháp tốt cho Huế.
2. Huế và vấn đề bảo tồn văn hóa tâm linh. Một trong những việc phải làm khi về thăm quê đối với đa số người Huế nói riêng và người Miền Trung nói chung là viếng lăng mộ tổ tiên. Những năm qua, khi kinh tế có khá hơn, người Huế rất chăm lo xây lăng mộ cho tổ tiên, xây lại đình chùa, nhà thờ họ phái. Nhìn những nghĩa trang mênh mông, được xây cất vĩnh cữu, có thể nói lên rằng đời sống tâm linh là một phần rất quan trọng của con người xứ Huế. Hình như niềm hy vọng, lòng mong mỏi thoát khỏi đói nghèo cho thế hệ mai sau đã khiến cho người Huế chăm lo giữ gìn tôn tạo lăng mộ cho tổ tiên khi họ đang sống trong thời hiện tại. Một số làng, tộc họ ở Huế, sự hãnh diện về thành công của những người đang sống được thể hiện qua kiến trúc của đình chùa… Vì thế, không ít gia đình phải bán đất để có tiền làm nhà thờ, đình chùa cho bằng vai phải lứa với các nơi khác? Văn hóa tâm linh là một bộ phận không thể thiếu của văn hóa dân tộc. Khó ai có thể tranh luận đúng sai khi bàn về vấn đề này. Nhìn dưới góc độ kích cầu, việc xây dựng đền đài giúp tiêu thụ vật liệu xây dựng, tạo công việc làm cho một số bộ phận dân cư. Mặc khác, nếu không có công tác trùng tu lăng tẩm thành quách ở Huế những năm qua, lấy gì để Huế làm du lịch. Tuy vậy, về lâu dài, tập quán xây lăng đắp mộ cũng cần phải tính toán trong bối cảnh phải để dành quỹ đất cho sự phát triển các cơ sở kinh tế văn hóa của Huế trong tương lai. Hơn nữa, Huế cũng cần vốn để đầu tư cho những dự án hạ tầng này.
3. Giáo dục vẫn là nền tảng phát triển của Huế. Hè này người Huế bàn nhiều về giáo dục. Ngày 17 tháng 5, học sinh Hồ Ngọc Hân thuộc trường Cấp 3 Quốc Học Huế đã giành được vòng nguyệt quế trong cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia lần thứ 9. Thành tích này rất đáng tự hào và khâm phục. Chiến thắng này dường như giúp người Huế lấy lại sự tự tin về truyền thống học hành dường như đã bị mai một kể từ thời Lê Bá Khánh Trình, Lê Tự Quốc Thắng đoạt các giải toán quốc tế. “Học sinh ở Huế phải đào tạo tài năng từ nền tảng.” Một vị nguyên chủ tịch tỉnh Thừa Thiên Huế phấn kích giới thiệu dự án giáo dục Huế Star do nhóm của ông khởi xướng. Theo ông, một hệ thống từ nhà trẻ mẫu giáo, trường cấp 1, cấp 2, cấp 3 sẽ được đầu tư từng bước ở thành phố Huế. Nếu dự án này thành công, nó sẽ minh chứng cho ý kiến của rất nhiều chuyên gia quốc tế, khuyên Việt Nam giải quyết vấn đề chất lượng giáo dục bằng cách đầu tư vào giáo dục phổ thông chứ không phải tăng số lượng tiến sĩ ở cấp đại học. Chuyện thành công trong đầu tư giáo dục tư thục vẫn còn phía trước, nhưng những nỗ lực này rất đáng trân trọng, khi có không ít người đang than thở về con đường phát triển của Huế. Nhất là khi ở Huế còn có hiện tượng xây đình, chùa, lăng mộ nhiều hơn xây trường học. Chẳng hạn, một quan sát thật đáng buồn cho làng Ngọc Anh quê tôi, chỉ một đoạn đường vài trăm mét, ba nhà thờ Họ, hai nhà thờ Phái được xây cất lộng lẫy, uy nghi bên cạnh một trường mẫu giáo và trường cấp một tuyền toàng đến thảm hại. Lòng kính trọng tổ tiên hay tính sĩ diện đã khiến dân làng tôi hành xử với con cháu mình như thế? Phải chăng giáo dục là chuyện của nhà nước lo mà thôi? Vâng, nhìn vào mô hình phát triển giáo dục của các nước tiên tiến, nhà nước đầu tư vào giáo dục cơ sở là chủ yếu. Nhưng quy mô đầu tư lại phụ thuộc vào tiền đóng thuế của cộng đồng địa phương. Vì thế, để cho Huế phát triển bền vững, người dân quê tôi cần thay đổi cách suy nghĩ để lựa chọn sao cho đầu tư vào văn hóa tâm linh và đầu tư vào giáo dục có lợi cho tương lai con cháu mình.
4. Phụ nữ và sự phát triển của Huế. Có lẽ không quá cường điệu nếu nói rằng linh hồn cho sự phát triển của Huế thuộc về phái nữ. Huyền Trân Công Chúa đã trao mình cho Họ Chế để đổi đất về cho dân Việt hai châu Ô và Lý. Chúa Nguyễn nằm mộng thấy Tiên bà rồi cho xây chùa Thiên Mụ để đền ơn. Ngôi chùa này hiện nay trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng ở Huế. Không kể đến những điển tích phi thường về lịch sử như thế, chỉ riêng tài nấu nướng của phụ nữ cũng đủ tạo cho Huế một bản sắc để phát triển kinh tế du lịch không nơi nào sánh được. Xin kể chuyện món cá lóc hấp bầu của bà xã bạn tôi để minh chứng cho nhận xét này. Nghe tin tôi về Huế, một bạn học thời cấp ba gọi điện với một yêu cầu khá ngộ nghĩnh. “Ông đừng đi taxi, xe buýt! Hãy để tôi đón bằng xe máy và ghé qua nhà chơi. Bà xã đã chuẩn bị món cá lóc hấp bầu để tụi mình lai rai. Nghe nói đến món ăn này, tôi tưởng tượng ngay món ăn thỉnh thoảng vẫn thường hay thưởng thức ở Sài Gòn. Một trái bầu dài móc hết ruột, cắt dọc thân, cho vào bên trong một chú cá lóc nguyên con, đặt lên bếp ga nấu cho đến khi sôi mới được ăn. Bầu chấm với nước mắm nguyên chất pha vào ít hạt tiêu hoặc chấm tương chao. Nước chấm loại gì cũng đều rất tuyệt. Thế nhưng tô cá lóc hấp bầu ở Huế của bà xã ông bạn khiến tôi đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Quả bầu hình dạng cái hồ lô của Tề Thiên Đại Thánh được cắt bỏ phần đầu, chọn lấy phần bụng. Ruột quả bầu được lấy ra và cho vào nạc cá lóc thái mỏng đã đuợc xào qua với gia vị. Quả bầu hình tròn, những nụ nấm rơm cũng tròn điểm quanh thành những cánh hoa chạy theo vòng đồng tâm. Màu vàng của ớt phi mỡ, màu xanh của bầu, mầu trắng của củ hành, mầu xám vàng của nấm rơm. Chỉ mới nhìn đã thích mắt. Nhưng khi ăn vào bạn mới cảm nhận thêm vị ngọt của bầu, vị cay của ớt và mùi thơm của hành phi. Món cá lóc hấp bầu này giá thành chưa đến hai chục ngàn đồng so với món cá lóc hấp bầu Nam Bộ có giá cả trăm ngàn! Nói đến đây, ắt bạn không còn muốn tranh luận với tôi về tài nghệ chế biến thức ăn của đa số phụ nữ Huế. Và theo tôi, đây là linh hồn của sự phát triển cho Huế trong tương lai.
(*)Sao anh không về chơi Thôn Vỹ.
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc.
Lá trúc che ngang mặt chữ điền…
(**) Đường quân sự của Mỹ san ủi sơ sài sau 1968 để đề phòng khi tuyến Huế - Thuận An bị chặn.)
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment